Hukuki işlemin unsurları

Hukuki işlem,hukuki sonuç doğurmak üzere yapılan irade beyanı olduğuna göre,her hukuki
işlemin temel unsuru irade beyanıdır.Bir hukuki işlemin iki tane kurucu unsuru vardır bunlar irade beyanı ve hukuki sonuçtur. Bu kurucu unsurlar olmadığında hukuki işlem hukuk aleminde varolmuş sayılmaz. Hukuki işlemin arzu edilen hukuki sonucu bağlaması için bazı geçerlilik şartlarının bulunması
şarttır.Bu geçerlilik şartlarının bulunmadığı işlemler hukuken geçerli değildir. Geçerli bir hukuki işlemin hukuki sonucu meydana getirmesi için,bazen bir takım unsurlarla bu hukuki işlemin tamamlanması gerekir.Bu işlemi tamamlayan unsurlar tamamlayıcı unsurlardır.Bu unsurlar gerçekleşmedikçe işlemde noksanlık vardır.Yani,işlem hüküm ifade etmez.

a)Hukuki işlemin kurucu unsurları

aa)İrade beyanı:Belirli bir hukuki sonuca yönelmiş olan arzunun,dış dünyaya açıklanmasına irade beyanı denir.İrade beyanı iki unsurdan oluşur. 1.Hukuki sonuca yönelmiş arzu 2.Bu arzunun dış dünyaya açıklanması İrade beyanı dış dünyaya açıklanmış olmadıkça hukuki işlemin varlığından söz edilemez.Bazen bu hukuki işlemlerin açıklanması yetmez,bir kişiye veya bir makama yöneltilmesi gerekebilir,bazı hukuki işlemlerde de irade beyanı dışında da kurucu unsurların olması gerekir.Örneğin:Evlenmede nikah memuru zorunluluğu.
bb)Hukuki sonuç:Açıklanan irade hukuki sonuca yönelmiyorsa hukuki işlemin varlığından söz
edilemez.
cc)İrade beyanı çeşitleri
Aaa)Açık irade beyanları-Örtülü irade beyanları:Hukuki sonuca yönelmiş iradeyi,herhangi bir
şüpheye yer vermeyecek açıklıkta ortaya koyan beyan açık irade beyanından;hukuki sonuca
yönelmiş irade beyanının anlaşılabilmesi için,beyanı ortaya koyan davranışın yapıldığı durum ve
koşulların göz önünde tutulması gerekiyorsa örtülü irade beyanından söz edilir.
Bbb)Yöneltilmesi gereken irade beyanları-yöneltilmesi gerekmeyen irade beyanları İstenilen hukuki sonucun gerçekleşmesi için,muhataba karşı yapılması gereken irade beyanı yöneltilmesi gereken irade beyanıdır.İstenilen hukuki sonucun gerçekleşmesi için muhataba karşı yapılması gerekli olmayan irade beyanına ise,yöneltilmesi gerekmeyen irade beyanı
denir.Birincisine örnek olarak satış sözleşmesi verilebilir.İkincisine örnek olarak vasiyetname
verilebilir.
Ccc)Vasıtalı irade beyanı-Vasıtasız irade beyanı Bir kimsenin açıkladığı arzunun kendi sözleri veya hareketleri dışında hiçbir şahsız fiilinin araya girmesine gerek kalmaksızın doğrudan doğruya muhataba ulaştırılması vasıtasız irade beyanıdır.Örneğin,sözle,mektupla ve telefon konuşmasıyla yapılan beyanlar.Açıklanan arzunun muhataba ulaştırılması için araya başka bir şahsın fiili giriyorsa irade beyanı vasıtalı bir
beyandır.Örneğin,haberci kullanımı,telgraf çekilmesi ve tercüman kullanımı

b)Hukuki işlemin geçerliliği için aranan şartlar

aa)Her türlü hukuki işlemde aranan şartlar
1.Hukuki işlemi yapan kişi ehliyetli olmalıdır.
2.Hukuki işlemin konusunun,emredici hukuk
kurallarına,kamu düzenine,genel ahlaka,kişilik haklarına aykırı veya imkansız olmaması
gerekir.
3.Hukuki işlemi meydana getiren irade beyanları sağlıklı olmalıdır.(Hata,hile,ikrah
olmamalı)
4.İrade beyanları danışıklı olmamalıdır. bb)Bazı hukuki işlemler için aranan şartlar 1.Bazı hukuki işlemlerde,irade beyanının bir şekle uyularak yapılması gerekir.Şekil
zorunluluğu kanundan veya kişilerin kararlaştırmasından doğar.
1.durum kanuni şekil
2.durum iradi şekil. Kanunen gerekli şekil,o işlem için bir geçerlilik şartıdır.Bu şarta uyulmaksızın yapılan işlem geçersizdir. Bazı işlemlerde şekil bir geçerlilik şartı olmayıp kurucu unsur olabilir.Örneğin:Evleneceklerin evlenmeyi kabul etme beyanları nikah memuru huzurunda
yapılır.Bazen şekil bir hukuki işlemin geçerlilik şartı değil,bir ispat şartıdır. Hukuki işlemler için aranan başlıca şekil,yazılı şekildir.Evlenmede ise özel bir sözlü şekildir.Yazılı şekil 4e ayrılır.
1.Adi yazılı şekil:İrade yazılı olarak açıklanır.Yazının beyanda bulunan tarafından yazılması zorunlu değildir. El yazısı veya çıktı olması fark etmez.Hatta matbu metin bile olabilir.Önemli olan kişinin irade beyanını imza atarak açığa çıkartmış olmasıdır. 2.Özellikli yazılı şekil:Kişinin bizzat yapacağı vasiyetnamelerde bu şekil aranır.Kişi vasiyetnamesini kendi el yazısıyla yazıp,tam tarihini koyması gerekir. 3.Resmi şekil:İrade beyanını içeren yazılı metnin baştan sona resmi makam tarafından düzenlenmesi tarzında gerçekleştirilen yazılı şekildir.Düzenlenen metin resmi senettir.Resmi senet yetkisi kural olarak noterindir. 4.İmza tasdiki:Metnin taraflarca düzenlenip resmi makamın onayına sunulması şeklidir. 2.Tasarruf işlemlerinde,tasarrufta bulunan kişi tasarruf yetkisine sahip olmalıdır. 3.İlli tasarruf işlemlerinin geçerli olması,ona temel teşkil eden geçerli bir borçlanma işleminin bulunmasına bağlıdır. 4.Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde gabin durumunun bulunmaması gerekir. C)Bazı hukuki işlemlerin hüküm doğurması için gereken tamamlayıcı unsurlar aa)Ehliyet eksikliğini giderici izin veya icazet bb)Temsil yetkisi eksikliğinden kaynaklanan noksanlığı giderici icazet cc)Tasarruf yetkisi sınırlamasından kaynaklanan eksikliği giderici izin veya icazet dd)Resmi makamın fiili ee)Geciktirici Şart ff)Geciktirici vade
3-Hukuki İşlemlerin Hükümsüzlüğü Bir hukuki işlemin kendisinden beklenen hukuki sonuçları doğuramayacak nitelikte olması hükümsüzlük kavramıyla ifade edilir. aa.Yokluk:Bir hukuki işlemin kurucu unsurları tamam olmaması halinde,söz konusu işlem hukuki varlık kazanamaz,yani hukuki işlem yoktur.Bir hukuki işlemin yokluğu,her zaman ilgili herkes tarafından ileri sürülebilir.Bu tür işlemi hükümsüz kılmak için dava açılmasına gerek yoktur.Hakim,önüne gelen olayda yokluğu fark ederse, resen göz önüne almak zorundadır.Taraflar ileri sürmese bile.. bb)Kesin hükümsüzlük:Bir işlemin kurucu unsurları tamam olmakla birlikte,geçerlilik şartlarından kamu düzeninin ilgilendirecek önemde olanların gerçekleşmemiş olması nedeniyle hüküm ve sonuçlarını doğuramaması durumunda işlem kesin hükümsüzdür. Bir işlemi butlan yapan sebepler şunlardır.

1.Hukuki işlemi yapan kişi ehliyetli olmaması.

2.Hukuki işlemin konusunun,emredici hukuk kurallarına,kamu düzenine,genel ahlaka,kişilik haklarına aykırı veya imkansız olması.

3.Hukuki işlemi meydana getiren irade beyanlarının sakat olması.(Hata,hile,ikrah olmalı)

4.İrade beyanları danışıklı olmalı.5.Şekil şartına uyulmaması Kesin hükümsüzlük ilgili herkes tarafından her zaman ileri sürülebilir.Kesin hükümsüzlük için

dava açmaya gerek yoktur,hakim dava dosyasından işlemin kesin hükümsüz olduğunu anlarsa kendiliğinden dikkate alır. Tarafların ileri sürmesine gerek yoktur.Evlenme ve ölüme bağlı tasarruflarda butlan davası açılması gerekir. cc)İptal edilebilirlik:Sakat hukuki işlemin kesin olarak hükümsüz hale gelebilmesi için,iptal edilmeleri gerekliliği. İptal edilebilirlik hallerinden bazılarında,iptal hakkı sahibi hukuki işleme baştan itibaren bağlı değildir.İradesi sakatlanmış bir kimse ,söz konusu hukuki işleme baştan itibaren bağlı değildir.Bir yıl içinde iptal edilebilirliği kullanan kimse işlemi iptal hale getirir.İptal hakkını kullandığında,işlem kesin hükümsüz olur. İptal edilebilirlik hallerinden bazılarında işlem başından beri geçerlidir.İptal hakkı kullanılarak işlem geçmişe etkili olarak
hükümsüzleşir.Örn:Gabin olan sözleşmeler. dd)Noksanlık:Kurucu unsurları tamam olan bir hukuki işlemin tamamlayıcı unsurlarının eksik olması durumunda noksanlık söz konusudur.Noksan olan işlem askıdadır,tamamlayıcı unsurlar tamamlanırsa işlem baştan itibaren geçerli hale gelir,tamamlayıcı unsurlar tamamlanmazsa işlem baştan itibaren geçersiz hale gelecektir.Örneğin,10 yaşındaki çocuk,Marketten 150 TL’lik ürün almış olsun.Bu işlem askıda olur.Çünkü Y ehliyetsizdir,velisinden icazet almalıdır.İcazeti alırsa işlem geçerli hale gelir.Almazsa geçersiz. ee)Nisbi etkisizlik:Bir tasarruf işlemiyle meydana gelen değişikliğin bazı sebeplerle,bazı kişilere ileri sürülememesi.Nisbi etkisizlik,kesin etkisizlik olabileceği gibi düzelebilir etkisizlikte olabilir. Mesela,temlik(devir) edilen bir alacağın,temlik edildiği borçluya bildirilmemişse bu temlik geçerli olmasına rağmen,temlikten haberi olmayan iyiniyetli borçluya etki yapmaz.Borçlunun,eski alacaklıya olan ifası,borçluyu borcundan kurtarır.